Friday, April 29, 2011

მზის სისტემა

მზის სისტემა კოსმოსის ის ნაწილია, რომელსაც დედამიწა ეკუთვნის. მის ცენტრში მდებარეობს მზე, ჩვენი ვარსკვლავი, რომლის მასაც მზის სისტემის მთლიანი მასის 99,9 პროცენტს შეადგენს. მზის მიზიდულობას "ჩაჭერილი აქვს" მზის მახლობლად მდებარ ყველა კოსმოსური სხეული, 8 პლანეტისა და მათი 63 მთვარის ჩათვლით. პლანეტები მზის გარშემო, ე.წ. ორბიტებზე მოძრაობენ და ამავე დროს საკუთარი ღერძის გარშემოც ბრუნავენ. ოთხი შიდა პლანეტა ქვისა და ლითონებისაგან შედგება, ხოლო გარე პლანეტები გაზის ან სითხის სფეროებია. გამონაკლისია პლუტონი, ყინულისგან შემდგარი პლანეტა, რომელიც მზისგან 6 მილიარდ კილომეტრში მდებარეობს. უახლოესი ვარსკვლავი მასზე 7000-ჯერ უფრო შორსაა.

ვიმოგზაუროთ ჩვენს სამყაროში

კოსმოსში არსებული ყველა ხეული ვარსკვლავი როდია.ზოგიერთი მათგანი დედამიწის მსგავსი უზარმაზარი ბურთია,რომელიც მზის გარშემო მოძრაობს.სულ "მზის ოჯახში "9ასეთი ბურთი ანუ პლანეტაა.თითოეული პლანეტა მზის გარშემო საკუთარ უხილავ გზაზე ,ორბიტაზე მოძრაობს.დედამიწაც ერთ-ერთი პლანეტაა.მზის ოჯახის პლანეტებიდან მხოლოდ დედამიწაზეა სიცოცხლე.


მზის ოჯახს მეორენაირად მზის სისტემა ჰქვია.მზის სისტემაში არც ერთი პლანეტის ორბიტა სხვა ორბიტას არ კვეთს.






მზის სისტემის პლანეტები მერკური,ვენერა,დედამიწა,მარსი,იუპიტერი,სატურნი,ურანი,ნიპტუნი,პლუტონი.მზის სისტემა იმ გალაქტიკის ნაწილია, რომელსაც"ირმის ნახტომი"ჰქვია:




პლანეტების განლაგება

დამატების პროცესის დროს, თავისუფლდება ენერგია, რომელიც ადნობს სხეულის ზედაპირს. ბევრი მძლავრი შეჯახება უნარჩუნებს სხეულს სითბოს და ეხმარება აიტანოს თხევადი შიდა ნაწილი, როცა სხეული იმატებს ზომაში. ენერგია ასევე გამოიყოფა რადიოაქტიური მატერიის მოშლით, რომელიც ხელს უწყობს გათბობას.
თხევად სხეულში, უფრო სქელ მატერიებს შეუძლიათ გრავიტირება ცენტრის მიმართ და ბირთვის ფორმირება. უფრო თხელი მატერიები ვრცელდებიან ზედაპირის მიმართ. ზოგიერთი მატერიები ერთიანდებიან და ვრცელდებიან, როგორც აისბერგები თხევადი კლდის ოკეანეზე. ეს პროცესი ნაცნობია, როგორც დიფერენციაცია, რადგანაც მატერიები იყოფიან, როგორც შრეები. ბევრი სხეულები ჩანან ისე თითქოს მთლიანად გამოყოფილები არ არიან და მათი კომპონენტები ჩნდებიან შერეულები, ძირითადად იმის გამო, რომ ისინი არიან მცირე ზომის, რომ აიტანონ სითბო დიდი ხნის მანძილზე.
ძველ დროში, მზის სისტემის ჩამოყალიბებაში, ტემპერატურაში განსხვავებამ მზის სისტემის გასწვრივ განაპირობა მრავალფეროვნება ჩვეულებრივ მოლეკულებში, მაგალითისთვის: მზესთან ახლოს ძალიან ცხელი ტემპერატურაა აქროლადი ნივთიერების კონდენტერაციისათვის. ყინული შეიძლება არსებობდეს იუპიტერის ორბიტის შემდგომ მხარეს. წყლის სიუხვე მზის სისტემაში ნიშნავს იმას, რომ დიდი მასა ამ დისტანციური (შორეული) პლანეტებისა იღებს და ინახავს დიდ ოდენობას ნივთიერებისა. აი ამ გზით იქმნება აირადი გიგანტები.



მეტი ინფორმაცია პლანეტების შესახებ

როგორც კი მოდიდო პლანეტები იზრდებიან, ეს ისე ჩანს თითქოს ისინი არიან აკომპანირებული საკუთარი ღრუბლის მიერ, რომელიც კონდენსირდება როტაციის დროს. ნამატი ამ წრის გარშემო განაპირობებს სატელიტების განლაგებას შორეულ პლანეტებთან. ამ პროცესის სიცხადე არის აშკარა. შორეული პლანეტების სატელიტების უმეტესობას გააჩნია ძალიან ცირკულარული ორბიტები, რომლებიც განლაგდებიან პლანეტების ეკვატორის სიბრტყეზე, ამის გარდა, სატელაიტები უჩვენებენ იგივე ტენდენციას სიხშირის კლებისა პლანეტის დისტანციასთან ერთად, რომლებიც ჩნდება პლანეტებში (თავისივე ზრდადი დისტანციით მზისგან.) კერძოდ იუპიტერის შემთხვევაში: იო (3530 კგ/მ3) და ევროპა (2970 კგ/მ3) არიან უმეტესად მყარი, ხოლო განიმედი (1940 კგ/მ3) და კალისტო (1850 კგ/მ3) არიან უმეტესად ყინულოვანი.